Zakoni i akti

Delokrug Ministarstva nauke, tehnološkog razvoja i inovacija je utvrđen sledećim propisima:

1. Zakonom o nauci i istraživanjima („Službeni glasnik RS“, broj 49/19);
2. Zakonom o fondu za nauku Republike Srbije („Službeni glasnik RS“, broj 95/2018);
3. Zakonom o inovacionoj delatnosti („Službeni glasnik RS“, 129/21);
4. Zakonom o Srpskoj akademiji nauka i umetnosti („Službeni glasnik RS“, broj 18/10);
5. Zakonom o rečniku Srpske akademije nauka i umetnosti („Službeni glasnik RS“, broj 110/05).
6. Zakonom o budžetskom sistemu (''Službeni glasnik RS'', br. 54/09, 73/10, 101/10, 101/11, 93/12, 62/13, 63/13 – ispravka, 108/13, 142/14, 68/15 – dr. Zakon, 103/15, 99/16, 113/17, 95/18, 31/19, 72/19, 149/20 i 118/21);
7. Zakonom o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja („'Službeni glasnik RS'', broj 120/04, 54/07, 104/09, 36/10 i 105/21);
8. Zakonom o zaštiti podataka o ličnosti („'Službeni glasnik RS'', broj 87/2018);
9. Strateškim dokumentima Vlade koji se odnose na planiranje i razvoj sistema nauke, tehnološkog razvoja i inovacija;
10. Strateškim dokumentima Vlade kojima se definiše proces implementacije pametne specijalizacije, kao i upotreba veštačke inteligencije u funkciji ekonomskog rasta, zapošljavanja i kvalitetnijeg života u Republici Srbiji;
11. Međunarodnim sporazumima, konvencijama, protokolima i dr. o naučnoj saradnji;
12. Odlukom Vlade kojom se obrazuje Fond za mlade talente Republike Srbije.

Ministarstvo nauke, tehnološkog razvoja i inovacija (u daljem tekstu: Ministarstvo) u skladu sa Zakonom o nauci i istraživanjima predlaže Vladi politiku u oblasti naučnoistraživačke delatnosti; prati i podstiče razvoj naučnoistraživačke delatnosti u Republici Srbiji; raspodeljuje finansijska sredstva iz budžeta Republike Srbije naučnoistraživačkim organizacijama za ostvarivanje programa od opšteg interesa i kontroliše njihovo namensko korišćenje; donosi rešenje o ispunjenosti uslova za obavljanje naučnoistraživačke delatnosti od opšteg interesa, u skladu sa ovim zakonom; donosi akt o sticanju istraživačkih i naučnih zvanja, kojim se uređuje postupak i način vrednovanja, i kvantitativno i kvalitativno iskazivanje naučnoistraživačkih rezultata istraživača; obrazuje Komisiju za utvrđivanje predloga godišnje liste kategorisanih časopisa; utvrđuje godišnju listu kategorisanih časopisa; vodi Registar naučnoistraživačkih organizacija i Registar istraživača;  ostvaruje međunarodnu naučnu i tehnološku saradnju i stara se o povezivanju i uključivanju naučnoistraživačkih organizacija u evropski i međunarodni istraživački prostor.

Ministarstvo prema Zakonu nauci i istraživanjima, obavlja stručne i administrativno-tehničke poslove za potrebe rada stručnih tela obrazovanih u skladu sa tim zakonom i to: Nacionalni savet za naučni i tehnološki razvoj, Odbor za akreditaciju naučnoistraživačkih organizacija, Komisija za sticanje naučnih zvanja i matični naučni odbori obrazovani po oblastima i granama nauka (17 odbora), pred kojima se odvijaju postupci donošenja odluka o podnetim zahtevima za akreditaciju naučnoistraživačkih organizacija i izboru istraživača u naučna zvanja, kao i drugostepeni postupci po žalbama izjavljenih na odluke.  

Ministarstvo prema Zakonu nauci i istraživanjima, priprema akte o saglasnosti na statute instituta čiji je osnivač Republika Srbija, akte o imenovanju i razrešenju upravnih odbora instituta osnovanih kao ustanove, akte o određivanju predstavnika u organe instituta osnovanih kao privredna društva i akte o prethodnoj saglasnosti za imenovanje odnosno razrešenje direktora tih institiuta

Ministarstvo se, u skladu sa Zakonom o nauci i istraživanjima, stara o obezbeđivanju kvaliteta naučnoistraživačkog rada i razvoja  naučnoistraživačke delatnosti u Republici. Opšti interes u naučnoistraživačkoj delatnosti, u smislu ovog zakona, ostvaruje se putem programa od opšteg interesa za Republiku, koje utvrđuje ministar nadležan za nauku, u skladu sa ovim zakonom, koji obuhvataju programe institucionalnog finansiranja i druge programe od opšteg interesa u skladu sa ovim zakonom i to: Program institucionalnog finansiranja akreditovanih instituta čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave i instituta čiji je osnivač Srpska akademija nauka i umetnosti; Program institucionalnog finansiranja instituta od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju; Program osnivanja i finansiranja novih instituta čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave i Srpska akademija nauka i umetnosti, u skladu sa ovim zakonom.

Drugi programi od opšteg interesa za Republiku, za koje se raspisuje javni poziv su: Program sufinansiranja izgradnje stanova za potrebe mladih istraživača i naučnika u Republici Srbiji; Program međunarodne naučne saradnje od značaja za Republiku Srbiju; Program finansiranja naučnoistraživačkog rada centara izuzetnih vrednosti; Program podsticanja i stipendiranja mladih i nadarenih za naučnoistraživački rad; Program usavršavanja kadrova za naučnoistraživački rad; Program projektnog finansiranja doktorskih akademskih studija; Program nabavke naučne i stručne literature iz inostranstva i pristupa elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka; Program izdavanja naučnih publikacija i održavanja naučnih skupova; Program sufinansiranja programskih aktivnosti naučno-obrazovnih centara, specijalizovanih organizacija i udruženja, koja se bave dodatnim obrazovanjem i usavršavanjem talentovanih učenika i studenata za bavljenje naučnoistraživačkim radom; Program obezbeđivanja, održavanja, amortizacije i osiguranja naučnoistraživačke opreme i prostora za naučnoistraživački rad; programi predviđeni Strategijom, uključujući i programe koji se odnose na naučnoistraživačku infrastrukturu i otvorenu nauku, kao i drugi programi predviđeni ovim zakonom; Program finansiranja naučnoistraživačkog rada i plata istraživača angažovanih u akreditovanim naučnoistraživačkim organizacijama čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave i institutima čiji je osnivač Srpska akademija nauka i umetnosti; Program stvaranja novog okvira za jačanje nacionalnih kapaciteta Republike Srbije u oblasti inženjerskih nauka i naprednih tehnologija u skladu sa ovim zakonom.

Ministarstvo se stara o realizaciji programa koje utvrđuju i donose institucije od nacionalnog značaja i to: Program naučnoistraživačkog rada Srpske akademije nauka i umetnosti i Program naučnoistraživačkog rada Matice srpske.

Ministarstvo u skladu sa Zakonom o Fondu za nauku Republike Srbije obavlja poslove praćenja rada tog Fonda, tako što daje daje saglasnost na godišnji finansijski plan Fonda, razmatra periodične izveštaje o radu Fonda, kao i godišnji izveštaj o poslovanju za prethodnu godinu, daje saglasnost na akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta Fonda, predlaže Vladi članove Nadzornog odbora i Upravnog odbora Fonda, imenuje i razrešava članove Naučnog saveta Fonda, donosi akt kojim se utvrđuju kriterijumi i način finansiranja Naučnog saveta Fonda i stalnih i privremenih stručnih tela, komisija i drugih radnih tela predviđenih tim zakonom, kao i naknada za njihov rad i daje prethodnu saglasnost za imenovanje i razrešenje direktora tog Fonda i vrši nadzor nad radom Fonda i primenom odredaba ovog zakona.

Ministarstvo u skladu sa Zakonom o inovacionoj delatnosti obavlja poslove koji se odnose na utvrđivanje i realizaciju inovacionih politika, podsticanje razvoja inovacione delatnosti, transfera znanja i tehnologija u privredu, kao i za razvoj i unapređenje nacionalnog inovacionog sistema u Republici Srbiji. U tom cilju Ministarstvo sarađuje sa drugim organima državne uprave s ciljem podsticanja razvoja ukupnih inovacionih kapaciteta u Republici Srbiji; predlaže Vladi dokumente javne politike u oblasti inovacione delatnosti i programe podrške inovativnim subjektima i subjektima inovacione infrastrukture; prati realizaciju postojećih aktivnosti u nacionalnom inovacionom sistemu i predlaže programe u skladu sa razvojnim potencijalom Republike Srbije; donosi akt o načinu realizacije i finansiranja ciljanih programa podrške, akt o uslovima konkurisanja, kriterijumima za izbor realizatora i uslovima pod kojima se ciljani programi podrške realizuju i finansiraju, vrši raspodelu sredstava budžeta Republike Srbije za njihovo finansiranje i kontroliše njihovo namensko trošenje, realizuje javne pozive za finansiranje inovativnih subjekata i subjekata inovacione infrastrukture, u skladu sa zakonom; ostvaruje međunarodnu saradnju i stara se o uključivanju subjekata nacionalnog inovacionog sistema u evropski i međunarodni inovacioni prostor, u skladu sa zakonom; podnosi Vladi najmanje jednom godišnje izveštaj o stanju i rezultatima inovacione delatnosti u Republici Srbiji; dostavlja podatke Nacionalnom savetu za nauku i tehnološki razvoj za izradu godišnjeg izveštaja o stanju u nauci i tehnološkom razvoju; daje saglasnost na godišnji program rada Fonda za inovacionu delatnost i naučno-tehnoloških parkova kao korisnika subvencija i koordiniše usklađenost programa rada sa predviđenim dokumentima javnih politika iz nadležnosti Ministarstva.

Ministarstvo nauke, tehnološkog razvoja i inovacija obavlja poslove utvrđene Odlukom o obrazovanju Fonda za mlade talente Republike Srbije („Službeni glasnik RSˮ, br. 71/08, 44/09, 37/11, 19/12, 86/12, 102/12, 56/13, 87/13, 64/14, 114/14, 59/15, 80/16, 101/16, 115/17, 50/18, 54/18, 84/18, 84/19, 140/20, 104/21, 125/21 i 127/22), koji se odnose na prikupljanje i evidenciju podataka potrebnih za pružanje finansijske pomoći iz ove odluke i dostavlja ih Fondu na razmatranje i odlučivanje i druge poslove vezane za  realizaciju odluka Fonda. Osnovni cilj Fonda za mlade talente je podsticanje i vrednovanje izuzetnih postignuća mladih talenata Republike Srbije u različitim oblastima, a u smislu njihovog daljeg teorijskog i stručnog usavršavanja, kao i profesionalnog napretka. Fond dodeljuje stipendije studentima drugog i trećeg stepena studija koji su upisani na visokoškolskim ustanovama u inostranstvu i studentima završnih godina osnovnih i master akademskih studija upisanih na visokoškolskim ustanovama čiji je osnivač Republika Srbija. Studenti koji dobiju stipendiju imaju ugovornu obavezu da rade u Republici Srbiji najmanje pet godina po završetku školovanja i na taj način primene stečeno znanje i doprinesu razvoju zemlje u različitim oblastima.

Preko Fonda se na godišnjem nivou stipendira i nagrađuje blizu 3.550 učenika srednjih škola i studenata, kroz tri konkursa: za stipendiranje najboljih studenata u Republici Srbiji, za stipendiranje najboljih studenata u inostranstvu i za nagrađivanje učenika srednjih škola za postignute uspehe na priznatim takmičenjima u zemlji i inostranstvu. Svake godine na konkurse Fonda prijavi se blizu 5.000 studenata i učenika srednjih škola, a realizacijom svih konkursa stipendira se do 2.050 studenata i nagradi preko 1.500 učenika srednjih škola.